In vroegere tijden, voor het contact met de moderne wereld, exploiteerden indianen honing afkomstig van bijennesten in het wild. Het was gewoon dat de Xavante, als ze op zoek waren naar vruchten of tijdens vis- of jacht excursies, ze bijennesten tegenkwamen, openbraken en vaak vernielden om de honing mee te nemen voor hun familiegenoten. Dit soort expedities komen vrijwel niet meer voor omdat deze indianen nu veel tijd moeten besteden aan de gezondheidsproblemen, territorium confl icten, scholing voor hun jongere generaties. Bovendien weten de jongere generaties niet meer goed hoe met wilde bijen om te gaan en heeft de consumptie van suiker de “noodzaak” voor honing minder gemaakt.

De consumptie van gekristalliseerde suiker is echter buiten de proporties gegroeid met als gevolg dat er een groeiend aantal indianen zijn die al op jonge leeftijd diabetici zijn. Juist omdat honing elementen bevat die juist versterkend zijn voor de weerstand tegen ziektes, bestaat er een wens onder de ouderen om bijen te kweken en zodoende op een relatief makkelijke manier aan honing te komen zonder de bijenvolkeren te vernietigen. Sommige van de inheemse bijen produceren honing welke een geneeskrachtige werking heeft, zoals die van de Jataí, welke curatief werkt in geval van astma en bij simpele oogproblemen. Bovendien bestaat er al ervaring in het Xavante reservaat Sangradoura met de commercialisering van honing die geproduceerd is het dat reservaat. De inkomsten worden daar benut om gemeenschappelijke problemen op te lossen.

In het wild komen vele soorten inheemse bijen voor welke echter een klein volume aan honing produceren in vergelijking met de ook in het wild voorkomende kruising van de Afrikaans / Europese bijen – een soort die niet meer weg te krijgen is uit de natuur. Deze laatste heeft een honing productie van ongeveer 45 liter honing per volk per jaar.

De Xavante leiders van het dorp Etenhiritipa hebben voorgesteld om twee soorten inheemse bijen, de jataí en uruçu, te kweken plus de Afrikaans / Europese bij. Het projectvoorstel stelt daarom voor om 4 Xavante jongeren te trainen in het imkeren en al de nodige technieken die noodzakelijk zijn om op een verantwoorde hygiënische wijze honing te produceren voor het dorp.