Lean Canvas

Aan de hand van 7 specifieke trainingssessies, inclusief de afsluiting, heeft ieder initiatief de basis weten te leggen voor hun ondernemingsplan. De trainingen waren gericht op het ontwikkelen en formuleren van een Lean Canvas, een business model tool dat speciaal ontwikkeld is voor beginnende initiatieven of bedrijven, en voort komt uit het eerder ontwikkelde Canvas-Business-Model. Deze sessies waren voorbereid en uitgevoerd door een professional gespecialiseerd in het onderwerp en met zeer goede kennis en ervaring van de regionale inheemse context.

Voor de eerste vier sessies als ook de laatste kwamen alle deelnemers bij een op de Nationale Universiteit van Colombia (UNAL) in Leticia die ons een lokaal hiervoor ter beschikking stelde. De eerste vier sessies waren gericht op: I) het probleem; II) de klanten; III) de oplossing en; IV) maatstaven en middelen.

De vijfde sessie werd gehouden apart in ieder van de drie gemeenschappen om zo voor ieder initiatief de voorlopige eindversie van het Lean Canvas Model te definiëren. Voor de zesde sessie kwam iedereen weer bij een om zo aan elkaar de eindversie te presenteren, de puntjes op de i te zetten ter voorbereiding voor de eindpresentatie.

Ter afsluiting van het Lean Canvas proces hebben we op 9 december 2022 de vertegenwoordigers van de initiatieven de mogelijkheid gegeven om hun ideeën, ervaringen en plannen te delen met een groter publiek en een basis te leggen voor een lokaal netwerk. Zodoende hebben verschillende instellingen, touroperators en deskundigen op gebied van (avi)toerisme geassisteerd aan deze bijeenkomst, die gehouden in de maloka Casa Hija op de campus van de UNAL in Leticia. Op deze manier hebben de initiatieven hun belangen, hun sterke punten als gemeenschappen, evenals hun kennis van vogels en biodiversiteit kunnen presenteren en tegelijkertijd feedback ontvangen van het publiek. Daarnaast zijn de aanwezige touroperators uitgenodigd om in de maanden januari en februari 2022 om de initiatieven en hun unieke ervaringen van dichtbij te leren kennen.

10º Congreso de Aviturismo in Manizales

Als onderdeel van het project «Duurzame territoriale ontwikkeling – Avitoerisme en werkgelegenheid» hebben de drie initiatieven deel kunnen nemen aan het 10º Congreso de Aviturismo. Deze vogelaarsbeurs werd gehouden van 10 tot en met 13 november 2022 in Manizales, gelegen in het departement Caldas.. Omdat slechts van ieder initiatief één persoon kon deelnemen aan dit evenement hebben we gebaseerd op de individuele taken en evaluaties van de 12 deelnemers als ook de observaties van de instructeurs, de personen met de meeste punten geselecteerd. Aldus kwamen Clever Benjamín Papa Gemán uit de gemeenschap CIHTACOYD, Luz Dary Flórez García uit TIWA en Georgina Rubio Vargas van Isla Fantasía het de bus met de hoogste puntenaantallen. Echter, door persoonlijke omstandigheden gaf Georgina haar plaats over aan haar broer Samuel Rubio Vargas.

De reis en de deelname aan het congres was voor ieder een zeer indrukwekkend gebeuren en bovenal erg leerzaam. Behalve de presentaties over onderwerpen als avitoerisme in bepaalde regio´s of andere landen in Zuid-Amerika, marketing en het belang van vogelclub´s voor kinderen waren vooral ook de twee veldexcursies om te vogelen ook erg leerzaam. Ten eerste vanwege de expertise van de lokale en regionale gidsen aldaar, als ook van de andere nationale als internationale deelnemers. Ten tweede omdat de excursies plaatsvonden in het Andes gebergte; een totaal ander landschap en ander klimaat in vergelijking met het Amazone gebied. Al met al een erg leerzame ervaring, waarbij de deelnemers als vertegenwoordigers van hun initiatieven en gemeenschappen contacten en ervaringen konden uitwisselen en hun kennis en vaardigheden wat betreft het vogelen en gidsen konden bekrachtigen.

Selectie van de initiatieven

Bij aanvang van de eerste fase van het project Duurzame Territoriale Ontwikkeling: Avitoerisme en Werkgelegenheid hebben we een optoerp gedaan aan meerdere inheemse gemeenschappen voor mogelijke deelname aan het project. Voor de selectie van de inheemse gemeenschappen en toerisme initiatieven hebben wij ons gefocust op stedelijke en voorstedelijke deel van de hoofdstad van het departement Leticia. De prioriteit ging uit naar inheemse gemeenschappen:

  • Die over geen land beschikken en of (nog) geen onderdeel uitmaken van een indianenreservaat (dit wil niet zeggen dat de gemeenschappen niet omgeven zijn van natuurlijke ecosystemen).
  • Die (nog) niet of wel erkend worden door het Colombiaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken.
  • Waarvan over het algemeen de bewoners slachtoffer zijn of gevlucht zijn gedurende de afgelopen jaren en decennia voor het gewapende conflict in andere gebieden van de het Colombiaanse Amazone gebied.
  • En waar bovendien sprake is van een bestaand toerisme initiatief of met reeds concrete plannen voor een dergelijk initiatief.

In maart en april 2022 hebben we 7 gemeenschappen persoonlijk benaderd en uitgenodigd om deel te nemen aan de oproep voor de selectie ronde. Andere gemeenschappen waren via brieven uitgenodigd. Uiteindelijk hebben we begin april 2022 drie initiatieven geselecteerd in overleg met de betreffende gemeenschapsleiders die voldeden aan één of meerdere van de hier bovengenoemde criteria, te noemen:

CIHTACOYD – Cabildo Indígena de Herrederos de Tabaco Coca y Yuca Dulce. Een gemeenschap met inwoners van drie verschillende culturele complexen en van 15 verschillende etnische groepen: Bora, Cayabies, Cocama, Cubeo, Inga, Macuna, Maguta, Matapi, Miraña, Muisca, Murui, Nonuya, Ocaina, Tanimuca y Yucuna. Met een totaal van 56 gezinnen en 286 inwoners. De meeste van de inwoners hebben door het gewapend hun oorspronkelijke woongebied moeten verlaten.

KAURÉ: De naam van het familiaire toerisme initiatief afkomstig van de gemeenschappen Isla Fantasía en La Milagrosa. De familie bestaat uit totaal 60 personen van de etnische groepen Cocama en Magüta. De gemeenschappen als geheel worden als kwetsbaar beschouwd vanwege de jaarlijkse overstroming van het eiland.

TIWA – Defensores de los Saberes Tradicionales Amazónicos. De naam TIWA refereert als eerbetoning naar de namen van de drie grootvaders als grondleggers van de gemeenschap. Een gemeenschap met inwoners van drie verschillende culturele complexen en van 9 verschillende etnische groepen: Bora, Cocama, Cubeo, Inga, Magüta, Miraña, Murui, Tanimuca en Yucuna. Met een totaal van 188 inwoners verdeeld over 55 gezinnen. Net als bij CIHTACOYD hebben de meeste inwoners hun oorspronkelijke woongebied door het gewapend moeten verlaten.

In overleg met de traditionele autoriteiten (de ouderen) en de gemeenschapsleiders zijn er vervolgens van ieder initiatief 4 personen verkozen als vertegenwoordigers van hun initiatief en als leerling/deelnemer van de activiteiten van het project.

Veldgids – La Vida de la Selva Inundable

De unieke veldgids geschreven dóór en vóór de inheemse bevolking is eindelijk klaar voor gebruik. Met beschrijvingen van de lokale flora en fauna van voornamelijk de meren en overstromingsbossen is deze gids in alle opzichten uniek en praktisch gezien erg nuttig voor de lokale inheemse bevolking, voornamelijk voor de docenten en de jongeren en volwassen die als toeristengids werken.

Om te voorkomen dat de waardevolle traditionele kennis over de natuur die generatie op generatie is overgegeven langzaam aan verdwijnt hebben we destijds, bij aanvang van Project Yahuarcaca gezamelijk met de bewoners van de inheemse gemeenschappen  besloten een deel van deze kennis te beschrijven en weer te geven in een soort veldgids over de lokale flora en fauna. Zodoende dit kleurvolle resultaat dat 126 plant- en diersoorten beschrijft.

De meeste soorten zijn beschreven door Ángel Fernández uit de Tikuna gemeenschap San Sebastián. Aan de hand van vele veldexcursies in het Yahuarcaca (Leticia) en Tarapoto merengebied (Puerto Nariño) met de bewoners van tien inheemse gemeenschappen heeft Ángel de specifieke kennis van deze mensen op papier weten te zetten. Alhoewel het onmogelijk is alle kennis en soorten vast te leggen is het een fantastisch resultaat waarop de inheemse bevolking trots kan zijn.

Inmiddels heeft iedereen die heeft bijgedragen aan de veldgids een exemplaar ontvangen, alsook de docenten van de inheemse scholengemeenschappen in Leticia en Puerto Nariño en uiteraard de jongeren en volwassenen die als toeristengids werken.

 

 

 

 

e

Training van inheemse gidsen in Birdwatching en Monitoring

Het voorstel Integreren van Bird Monitoring in community-based ecotoerisme dat wij hebben ingediend bij INNO-Fonds van het Wereld Natuur Fonds is ondersteund met 7.420 euro. Overeenkomst ondertekend op 15 februari 2017 door Stichting Mandioca.

De uitvoering stond gepland voor de maanden juni, juli en augustus 2017, echter door de hoeveelheid werkzaamheden met de Colombiaanse partnerorganisatie Fundación Grupo Proa en de drukke bezetting van de vogelexpert Esteban Carillo hebben we de uitvoering moeten uitstellen tot februari 2018.
Tijdens de voorbereidingsfase hebben we op aanraden van Esteban Carrillo besloten lichtelijk de thematiek en de methodologie aan te passen en zodoende de deelnemende inheemse gidsen voor te bereiden op het avitoerisme in Colombia en de eigenschappen en vaardigheden van een gespecialiseerde gids. Omdat volgens Esteban 12 personen een te grote groep zou zijn hebben we 9 personen deel laten nemen. Daarnaast leek het hem beter om in plaats van ons te focussen op de 5 minute bird count methode (5MBC), te focussen op het observeren van vogels langs diverse wandel- en kanoroutes door verschillende ecosystemen en habitats en ze gelijktijdig te identificeren aan de hand van visuele en of auditieve kenmerken. Tenslotte, als voorbeeld voor de deelnemers, hebben we besloten de lokale inheemse vogelexpert Otto Valerio uit Puerto Nariño uit te nodigen.

Op het moment van dit schrijven is het eerste moment van de training reeds uitgevoerd. In de gemeenschap San Pedro de los Lagos hebben we een 3 daagse intensieve en erg leerzame training georganiseerd. Zie volgende paragraaf. De volgende 2 momenten staan gepland voor april en mei 2018.

Uitgevoerde activeiten en resultaten
Voorbereidingsfase:

  • Aanschaf materialen waarvan o.a.: 9x verrekijkers, 9x usb-sticks met geluidsopname van 564 vogelsoorten, 13x vogelboeken van Proaves (editie 2014), 13x drybags.
  • Opmaken van een checklist van 564 vogelsoorten in het Colombiaanse Amazone gebied. Gecategoriseerd als in het vogelboek van Proave en voorzien van engelse, wetenschappelijke en spaanse namen.
  • Opmaken van een database met geluidsopnames van alle 564 vogelsoorten, gecategoriseerd gelijk aan de checklist.

Uitvoering 1e trainingsmoment:

  • 3 daagse training in de Tikuna gemeenschap San Pedro de los Lagos, met overnachting, transport en eten.
  • 9 deelnemers waarvan 5 Tikunas (Ángel Fernández, Alex Rufino, Luis, Daniel en Jaime Parente) en 4 Muinanes (Celimo, Jesús, Gory en Nestor Negedeka).
  • 2 vogelexperts Esteban Carrillo (Colombiaan) en Otto Valerio (Tikuna), coördinator Kees van Vliet.
  • 5 excursies waarvan 3 te voet en 2 per boot door verschillende ecosystemen en habitats. 1 ervaring met mistnetten.
  • 3 momenten waarin alle vogels per dag werden geregistreerd (in de avonduren) en
  • 2 presentaties door Esteban Carrillo.
  • 133 vogelsoorten geïdentificeerd en geregistreerd waarvan 5 soorten onbekend waren voor de deelnemers.

Deelname aan het Etnobiologie congres in Ecuador

Met dank aan ondersteuning van de Nationale Universiteit van Colombia en het Ministerie van Cultuur van Colombia konden we in oktober 2017 deelnemen aan het -V Congreso Latinoamericano de Etnobiología en  II Congreso Ecuatoriano de Etnobiología aan de FLACSO universiteit in Quito in Ecuador.

 

Met Yorley Iyuma1 en Camila Pérez2 als exposanten konden we onze ervaringen met Project Yahuarcaca delen met het publiek en een goede indruk geven over de oorsprong, voortgang en leerervaringen van de drie pilots in het onderwijs. Behalve de presentatie hebben we uiteraard deel genomen aan vele andere presentaties en discussie groepen. Echter, enigzins teleurstellend was het feit dat de meeste andere presentaties veelal een wetenschappelijk karakter hadden en maar weinig tekenen gaven van directe betrokkenheid van lokale bevolkingen en toepassing van kennis, elementen die binnen de etnobiologie een essentiële en onmisbare rol spelen, althans, dat zou je zeggen. Al met al een erg leerzame ervaring en zeker de moeite waard om op deze manier ervaringen te delen op internationaal niveau en te leren van anderen.

__________

  1. rector Inheems Onderwijsinstituut Francisco José de Caldas
  2. Voorzitter partnerorganisatie Fundación Grupo Proa

Feria del saber – Afsluiting van Maloka de Saberes

Na vele dagen voorbereiding hebben we afgelopen 4 oktober als onderdeel van het zesde leermoment -Aceptación- het derde pilotproject Maloka de Saberes met succes kunnen afronden. Tijdens de feria del saber, ofwel kennismarkt, waren het de leerlingen van klas 6 en 7 van de middelbare school die hun kennis en ervaringen op interactieve wijze deelden met het publiek. In dit geval de andere leerlingen, inclusief die van de basisscholen, docenten, ouders en leiders van de gemeenschappen met een totaal van ongeveer 500 personen.

Verdeeld over 18 groepen werd het publiek door een rotatie systeem door de leerlingen uit klas 11 langs ieder lokaal geleid met 10 a 15 minuten de tijd voor iedere presentatie en interactie. Net als het geval was met de andere leermomenten was ook dit moment vernieuwend, erg leerzaam en inspirerend voor de leerlingen en docenten zelf maar ook voor het publiek.

Veldexcursie – Pilotproject Maloka de Saberes

De gelegenheid om te zien, te voelen, te beleven wat de leerlingen eerder mondeling hebben aangeleerd. Dat is het idee van het derde leermoment -práctica experimental-, de klaslokalen uit en ervaren.

In het kader van de derde onderwijspilot Maloka de Saberes hebben 4 docenten en 170 leerlingen in de tweede week van mei 2017 kunnen leren over de vorming van het landschap, grondsoorten, ecosystemen, habitats, biodiversiteit en de veranderingen in de loop van de tijd. De veldexcursies werden georganiseerd en geleid door de inheemse ecotoerisme organisatie PAINÜ.

Een bijzondere ervaring voor allen, vooral als je nagaat dat de meeste docenten en leerlingen maar weinig kennis hebben over hun omgeving en de meest dichtstbijzijnde natuur, zoals het Yahuarcaca merengebied, niet of nauwelijks kennen. Dat is dan ook het idee van het eerder ontwikkelde experimentele pedagogisch leermodel, waarbij de leerlingen gestimuleerd worden om behalve de westerse kennis ook te leren over hun eigen omgeving en cultuur waarbij de lokale en traditionele kennis hand in hand gaat met wetenschappelijke kennis van de westerse wereld.

Finalist in the Social Inclusion Award 2016

Great news! Project Yahuarcaca has been elected out of 323 proposals from 10 countries as one of the finalists in the Social Inclusion Award 2016 of Colsubsidio! A biennial award focused on projects which positively contribute to the wellbeing of vulnerable human populations in Colombia, Latin America and the Caribbean. After three years of dedication, perseverance and working alongside with the local indigenous population in the municipalities of Leticia and Puerto Nariño, in the far south of the Colombian Amazon, great results has been achieved in nature management and conservation, education and community-led ecotourism.

The photo shows Camila Pérez and Kees van Vliet, representing the projectteam during the award event at the end of November 2016 in Bogotá.